Διδασκαλία της Ιστορίας στο Γυμνάσιο

Ι Σ Τ Ο Ρ Ι Α
Ορισμός
 Το σύνολο των γεγονότων, των περιστατικών, των πράξεων ή των σχέσεων που συνθέτουν την περασμένη ζωή μιας κοινωνίας, ενός έθνους, ενός λαού ή της ανθρωπότητας συνολικά
 Η αφήγηση που γίνεται με βάση τις μαρτυρίες
(περιγραφή, ερμηνεία, αξιολόγηση)



Τα ερωτήματα
 Ποιος είναι ο σκοπός διδασκαλίας της Ιστορίας.
 Ποιοι είναι οι επιμέρους διδακτικοί στόχοι στο Γυμνάσιο.
 Πώς και σε ποιον βαθμό μπορούμε να αναλύσουμε ένα ιστορικό γεγονός κατά τη διδασκαλία.
 Ποιες μπορούν να είναι οι τεχνικές της διδακτικής πράξης.

Ο σκοπός διδασκαλίας της Ιστορίας
Η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης
 Κατανόηση των ιστορικών γεγονότων
 Σύνδεση αιτίων και αποτελεσμάτων
Η καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης
 Κατανόηση της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε ορισμένες καταστάσεις
 Εξασφάλιση προϋποθέσεων για υπεύθυνη συμπεριφορά στο παρόν και το μέλλον
Επιμέρους διδακτικοί στόχοι
στο Γυμνάσιο
 Να γνωρίσουν οι μαθητές την ιστορική πορεία του Ελληνισμού από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
 Να εξοικειωθούν με το ειδικό λεξιλόγιο της ιστορικής επιστήμης.
 Να κατανοήσουν ότι προϋποτίθεται μελέτη όλων των πτυχών της κοινωνικής ζωής.
 Να αντιληφθούν την έννοια του χρόνου.
 Να εντοπίζουν αίτια και αποτελέσματα.
 Να συγκρίνουν ιστορικά γεγονότα ή φαινόμενα.
 Να αναλύουν ένα γεγονός ή φαινόμενο.
 Να συνθέτουν πληροφορίες σε ενιαίο σύνολο.
 Να συνηθίσουν στην ορθή αξιοποίηση των πηγών.
 Να αναπτύξουν θετική στάση για την αξία σπουδής του παρελθόντος.
 Να συνειδητοποιήσουν την προσφορά του έθνους στον παγκόσμιο πολιτισμό και να διαμορφώσουν ανάλογο φρόνημα


Χρήση πηγών στο μάθημα της ιστορίας
• Εμπλοκή μαθητών στην έρευνα, έλεγχο, αξιοπιστία πηγών
• Ταυτότητα πηγής (είδος, συντάκτης, εποχή)
• Κατανόηση περιεχομένου-άντληση πληροφοριών
• Κίνητρα και οπτική του συντάκτη
• Σύνθεση με τα δεδομένα του εγχειριδίου
• Σύγκριση με πηγές αντίθετης οπτικής

Χρήση εποπτικών μέσων
1. Χάρτης
2. Εικόνες (περιγραφή, ταυτότητα δημιουργού, λεζάντες, αποκωδικοποίηση κειμένων)
3. Φωτογραφίες
4. Γελοιογραφία (χωροχρόνος, χιούμορ, λεκτικά συμφραζόμενα, ερμηνεία, σύνδεση με γνώση)
5. Διαγράμματα (περιγραφή, ανάλυση στοιχείων, ερμηνεία, σύνδεση με γνώση).


Το μάθημα της ιστορίας
• Σύνδεση με την εθνική ταυτότητα
• Μελέτη “κοινού” παρελθόντος
• Oικοδόμηση “κοινού” μέλλοντος

στην ειρήνη στον αλληλοσεβασμό
Έμφαση
στον πολιτισμό στις συνεργασίες


Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Δομή Βιβλίου
Α. Συνόψιση κεφαλαίου

Β. Ενότητες- διδακτέα ύλη
- εικόνες, παραθέματα
- ερωτήσεις, δραστηριότητες

Γ. Ασκήσεις Αυτοαξιολόγησης

(από την εποχή του λίθου ως τον 3ο αι. μ.Χ.)

Βιβλίο Καθηγητή
• Σχέδια μαθημάτων
• Κείμενα παλαιών σύγχρονων ιστορικών
• Εναλλακτικοί τρόποι διδασκαλίας (επίσκεψη σε μουσείο κ.λ.π.).
• Δελτία αξιολόγησης
• Προτάσεις διαθεματικών εργασιών


Β’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

• ΥΛΗ: από το 330 μ.Χ. ως το 18ο αιώνα
(Βυζάντιο, Ευρωπαϊκός Μεσαίωνας και Οθωμανική κατάκτηση)

• ΚΕΦΑΛΑΙΑ: επτά (4 για το Βυζάντιο, 3 για την Ευρώπη και 1 υποκεφάλαιο για την τουρκοκρατία)
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ
• 2ωρο περιλήψεων των αδίδακτων περιόδων της Α’ Γυμν
• 3σελ. περίπου κάθε ΔΩ αναλόγως της υποενότητας
• 1ο τρίμηνο: μέχρι τις σταυροφορίες
• 2ο και 3ο: από δύο περίπου κεφάλαια

ΔΟΜΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
• Εισαγωγικό σημείωμα
• Πίνακας με όρους κλειδιά
• Ιστορική αφήγηση
• Πηγές και παραθέματα
• Ερωτήσεις
• Άξονας του χρόνου
ΓΛΩΣΣΑΡΙ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ


Γ ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Νεότερη και σύγχρονη Ιστορία
 Συγγραφείς : Ευαγγελία Λούβη, επίκουρος καθηγήτρια Παντείου, Δημήτρης Χ. Ξιφαράς, ιστορικός

 Σελίδες : 188

 Ιστορική περίοδος : 1789 εως τα τέλη του 20ου αιώνα

Δομή της κάθε ενότητας

 Προοργανωτές – Μαθησιακοί στόχοι (επίπεδο γνώσεων)
 Ιστορική αφήγηση
εικονογραφικό υλικό
παραθέματα
 Ασκήσεις – Δραστηριότητες (και διαθεματικές)
 Προτάσεις για περισσότερο διάβασμα (λογοτεχνία-φιλμ)
 Σύνοψη κύριων σημείων

Ενδεικτικός Προγραμματισμός

 65 διδακτικές ενότητες
 14 εβδομάδες μέχρι τα Χριστούγεννα & 18 μέχρι τέλους
26 ενότητες Α΄ τρίμηνο
23 ενότητες Β΄ τρίμηνο
16 ενότητες Γ΄ τρίμηνο

 3-4 εβδομάδες για την τοπική ιστορία




ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΣ – ΑΞΙΟΛΟΓΩΝΤΑΣ ΜΕ ΠΗΓΕΣ

1. Ταυτότητα πηγής :
• συντάκτης και παραλήπτης
• χρόνος σύνταξης, ιστορικό πλαίσιο
• είδος και μορφή ( κείμενο ιδιωτικό-δημόσιο, χάρτης, τοπωνύμιο, εικόνα, ηχητικό αρχείο…)
• πλήρης ή απόσπασμα
• άμεση ή έμμεση μαρτυρία

2. Περιεχόμενο πηγής
• πληροφορίες (άμεσες και λανθάνουσες)
• προθέσεις του συντάκτη
• Ιδεολογικές, κοινωνικές, οικονομικές, πολιτικές εξαρτήσεις
• κριτήρια διάκρισης γεγονότος και γνώμης ή ερμηνείας

3. Σύγκριση πηγής
• με πληροφορίες σχολικού βιβλίου (συμπληρωματικότητα)

• με πηγές διαφορετικής οπτικής

• διαθεματικές προεκτάσεις


ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

• Αρχική - διαγνωστική (Προηγούμενες γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις)
• Διαμορφωτική –ενδιάμεση (ορθότητα ή όχι της ακολουθούμενης διαδικασίας, εξατομίκευση της διδακτικής)
• Τελική –αρθροιστική (ΠΔ 319/2001 : Εωτήσεις Α και Β, Ιστορική γνώση, Ιστορική κρίση)

Π.Δ. 319/2000
Ομάδα ερωτήσεων Α
 5 ερωτήσεις και επιλέγονται 3
 Ερωτήσεις κατανόησης και γνώσεων
Ομάδα ερωτήσεων Β
 4 ερωτήσεις και επιλέγονται 2
 Ερωτήσεις ελέγχου ιστορικής κρίσης
 Κάθε ερώτηση μπορεί να αναλύεται σε δύο ισοδύναμα ερωτήματα.
 Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις μονάδες
(4 Χ 5=20)


Βόντσα Βασιλική
Προϊσταμένη Επιστημονικής και Παιδαγωγικής καθοδήγησης Β΄θμιας Εκπαίδευσης Δ. Μακεδονίας